ادبیات فولکلور یا باورهای عامیانه بخش مهمی از ادبیات یک کشور است که سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. فولکلورها اقوام و ملیت‌ها را از هم متمایز می‌کنند، با این حال ریشه اکثر آنها در اقوامی که در یک منطقه یا یک کشور زندگی می‌کنند، مشترک است. ادبیات فولکلور در ایران گستردگی زیادی دارد و علت آن وسعت کشور و تنوع اقوام است. از ایجادکنندگان فرهنگ عامه نامی به جا نمانده است و تاریخ روشنی ندارد. قدمت فولکلور گاهی به هزاران سال می‌رسد و گاهی به یک قرن هم نمی‌رسد. فرهنگ عامه یکی از ارزشمند‌ترین منابع بررسی و شناخت زندگی گذشتگان است؛ فرهنگی که ساخته توده مردم است و با واقعیت‌های زندگی مردم سر و کار دارد و بازتاب روشنی از اندیشه‌ها و سنت‌های آنان است و گذشته را به امروز پیوند می‌زند.
در فولکلورها اعتقادات دینی و مذهبی نقش اساسی دارند. به عنوان مثال در فولکلور ایرانی نقش اعتقاد به خاندان عصمت و طهارت (ع) بسیار چشم‌گیر و پررنگ است؛ چناچه می‌بینیم شخصیت امام علی(ع) در ادبیات فولکلور ایران از شخصیتی دینی و تاریخی به چهره‌ای داستانی و اساطیری تبدیل شده است و حتی شمشیر ایشان، ذوالفقار، در فرهنگ عامه جلوه‌ای افسانه‌ای یافته است. در این مطلب نگاهی می‌کنیم به جایگاه و منزلت پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع) و اهل بیت(ع) در فولکلورهای گراش.
باور و علاقه مردم گراش به خاندان طهارت(ع)، اساس فرهنگ و رسم و رسوم مردم این شهر است. محبت این خاندان از دیرباز در دل مردم گراش وجود داشته است و سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. این عشق عمیق نام اهل بیت (ع) را در نظر مردم مبارک و خوش‌یمن نموده، به طوری که باعث شده حتی امور عادی و روزمره زندگی خود را با نام ایشان متبرک کنند. در زیر چند نمونه از این باورهای عجین‌شده با روح و عاطفه جمعی مردم را مرور می‌کنیم.
عشق و ارادت مردم گراش به پیامبر اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) در ولادت و شهادت ایشان و شیوه‌های برگزاری مراسم ویژه آن ایام توسط مردم، به خوبی مشهود است؛ اهمیت اعیاد مبعث، هفدهم ربیع‌الاول، سیزدهم رجب، اعیاد شعبانیه و غدیر نزد مردم گراش از عید نوروز بیشتر است و آیین عزاداری ماه‌های محرم و صفر از جمله رسوم اصلی مردم این شهر است.
برگزاری مراسم عروسی، نامزدی‌ها، گوش سوراخ کردن و ختنه‌سوران همزمان با میلاد اهل بیت(ع)، کام برداشتن نوزاد با تربت کربلا، به زبان آمدن کودک و… با نام اهل‌بیت(ع)، از نمونه‌های دیگر اعتقادات و باورهای مردم این شهر است. مادری که تازه کودکش به زبان آمده، با خواندن و تکرار شعری که مضمون آن توحید، رسالت و امامت است، می‌خواهد این اصول را از همان اول به جسم و جان کودکش تلقین و القا کند:
یا علی ذات و ثبوت و قل هو الله احد نام تو نقش نگین و حمد و اَلله صمد
لم یلد از مادر گیتی نزاید همچو تو لم یکن بعد از نبی مصلحت له کفوا احد
نمونه چشم‌گیر دیگری که میزان اعتقاد قلبی مردم گراش را به اهل‌بیت(ع) نشان می‌دهد، نامگذاری‌هاست. نام‌ها و مشتقات نام‌های رسول خدا(ص) و اهل بیت(ع) در خانه‌های اکثر گراشی‌ها وجود دارد. برخی از اسامی پیامبر خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) را برای نمونه مرور می‌کنیم: محمد، احمد، محمود، مصطفی، ابوالقاسم، علی، محمدعلى، احمدعلی، علی‌محمد، آهنعلی، امیدعلی، حیدر و… و جدیداً امیرعلی، ایلیا و… این نامگذاری‌ها فقط مختص افراد نیست، بلکه شامل مکان‌های مختلف نیز می‌شود؛ مدرسه‌ی سیدالشهدا(ع)، مسجد محمد رسول الله(ص)، بیمارستان امیرالمؤمنین، مدرسه‌ی فاطمه‌الزهرا(ع)، مسجد علی‌بن‌ابی‌طالب، دانشکده علوم پزشکی امام صادق(ع)، مسجدالنبی(ص)، مسجد امیرالمؤمنین(ع)، بلوار امیرالمؤمنین(ع)، درمانگاه محمد رسول‌الله، مسجد الغدیر و … نمونه‌هایی از اسم این مکان‌هاست.
بخش مهم دیگری که جایگاه و منزلت خاندان طهارت(ع) را در باورهای مردم گراش نشان می‌دهد، ادبیات فولکلور این شهر و به ویژه شعرها و ترانه‌های فولکور است که این خاندان را به عنوان پیشوا، پناهگاه، دلگرمی و عشق معرفی می‌کنند. این ترانه‌ها در جاهای مختلف خوانده می‌شوند که عمده آنها در جشن‌های عروسی، گوش سوراخ کردن و ختنه‌سوران و مراسم شادی است که با نواختن دف همراهی می‌شود.
همه این نمونه ها در کنار هم بخش اصلی اندیشه و حافظه تاریخی، اجتماعی و اعتقادی این شهر را روایت می‌کنند. حافظه‌ای که به حافظه‌های تاریخی اقوام دیگر ایران متصل است و بخشی از فولکور کشورمان را تشکیل می دهد.
در آخر ضمن تبریک ولادت پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد مصطفی(ص)، شعر معروفی را که خواندن آن از ایام گذشته تا کنون در پایان مراسم عروسی، هنگام راهی کردن عروس به خانه داماد رواج داشته، با هم مرور می کنیم. در این شعر، نام مقدس اهل بیت(ع) از پیامبر اکرم(ص) تا امام مهدی(ع) بیان شده و مصراع «علی مشکل‌گشا مولا محمد» در میان هر بیت تکرار می‌شود. نام شاعر مشخص نیست. شعر ممکن است متعلق به گراش نباشد، ولی خواندن آن هنگام راهی شدن عروس به خانه بخت رسم است. گاهی اوقات ممکن است خود جشن عروسی چنانکه باید بر اساس آموزه‌های دینی برگزار نشود، ولی خواندن این شعر و این نوع تبرک و توسل جستن‌ها، به امید خوشبختی زوج‌هاست که این موضوع میزان عشق و ارادت قلبی مردم گراش به اهل بیت (ع) را نشان می‌دهد.
اگر خواهی محمد را شناسی شباهت با علی دارد محمد
علی صل علی یا محمد علی مشکل‌گشا مولا محمد
اگر خواهی محمد را شناسی که ریش دبه‌ای دارد محمد
علی صل علی یا محمد علی مشکل‌گشا مولا محمد
اگر خواهی محمد را شناسی عصای خیزران دارد محمد
علی صل علی یا محمد علی مشکل‌گشا مولا محمد
اگر خواهی محمد راشناسی عبای شتری دارد محمد
علی صل علی یا محمد علی مشکل‌گشا مولا محمد
اگر خواهی محمد راشناسی علی مرتضی دارد محمد
علی صل علی یا محمد علی مشکل‌گشا مولا محمد
اگر خواهی محمد را شناسی حسن بن علی دارد محمد
علی صل علی یا محمد علی مشکل‌گشا مولا محمد
اگر خواهی محمد را شناسی حسین بن علی دارد محمد
علی صل علی یا محمد علی مشکل‌گشا مولا محمد
اگر خواهی محمد را شناسی علی بن حسین دارد محمد
علی صل علی یا محمد علی مشکل‌گشا مولا محمد…
…
