روز چمعه، ۲۴ بهمن ماه ۹۹، در مسابقه سیمِ آخر، یکی از شرکتکنندهها به معرفی عروسکهای بومی مناطق مختلف ایران پرداخت. «پیپاخ» یا «آدَمَکِه»، عروسکِ بومی گراش نیز یکی از عروسکهایِ معرفی شده بود.
این شرکتکننده در توضیح این عروسکِ بومی گراش گفت: «مال گراش منطقه ای در استان هرمزگان است که قدمت آن به ۱۰۰ سال میرسد. این عروسک را سر در خانههایشان آویزان میکنند که خیر و خوشی وارد خانه شود و بچهها به همراه جهاز وارد خانه بخت میفرستند.»
البته گراش را اشتباها جزئی از استان هرمزگان معرفی کرد که علت آن میتواند نزدیکی گراش به بندرعباس، به نسبت شیراز باشد.
به گزارش پندری به نقل از ایسنا، سال ۹۷، عبدالعلی صلاحی- مدیر بنیاد فرهنگی دانشنامه کهن پارسیان جنوب- در مراسم رونمایی از مجموعه عروسکهای محلی گراش در موزه عروسک و فرهنگ ایران که پنجشنبه ۲۴ خردادماه برگزار شد، گفت: ««گراش» فرهنگی غنی دارد و برعکس مناطق دیگر که فرهنگشان با روند جهانی شدن به سرعت در حال تغییر است، فرهنگ این منطقه بکرتر مانده و رویکرد به فرهنگ سنتی همچنان وجود دارد، حتی زبان آن هم حفظ شده است.
مدیر بنیاد فرهنگی دانشنامه کهن پارسیان جنوب گفت: «عروسکهای این منطقه به سه دسته عروسکهای گهوارهآویز، چشمزخم و اسباببازیها تقسیم میشوند که همه آنها به شکل انتزاعی ساخته میشوند.»
او با بیان اینکه اسم عروسکها در گویش محلی گراش «آدَمَکه» است، افزود: «گهوارهآویزها شامل پرنده دوسر، خروس، آدم(با دستهای بالای مرد و دستهای پایین زن)، پنجه (نمادی از دست)، سرو، اسب، شتر و بته است.»
صلاحی درباره چشمزخمهای این منطقه نیز توضیح داد: «این چشمزخمها عمدتا به رنگ سیاه و زرد است و داخل برخی از آنها اسپند و کُندر میریزند و برخی دیگر با نمک درست میشوند. این چشمزخمها بالای سردر خانههای تازه ساخت نصب میشده و همچنان کاربرد دارد. اسباببازیها نیز انواع بسیاری دارد که «بِئنِه» و «چیچکاله» از جمله آن هستند و با گهواره و پشهبند ساخته میشده است.»