رحیمی‌نژاد: سرچشمه کلمه‌ی «اچمی» آن‌وَر آب است

پنج‌شنبه ۱۲ تیر ۹۹ یک فایل صوتی به سرعت در فضای مجازی دست به دست می‌شد که تنها یک توضیح کوتاه داشت: توهین کاظم رحیمی‌نژاد به اچمی‌زبان‌ها.

کاظم رحیمی‌نژاد یک فعال سیاسی و اجتماعی اهل لار است و دکترای زبان فارسی دارد. او مدیر اجرایی تشکل لارستان بیدار است و در انتخابات مجلس یازدهم هم نام‌نویسی کرد، اما صلاحیت او تایید نشد.

حالا انتشار یک فایل صوتی از او واکنش‌های زیادی را برانگیخته است. او که به نظر می‌رسد در میانه‌‌ی یک بحث درباره‌ی زبان اهالی جنوب فارس و هرمزگان در گروه واتساپی «بنیاد توسعه لارستان» است، در یک پیام صوتی می‌گوید:

فکر می‌کنم این دوستانی که زبان اچمی را ـ به قول خودشان ـ این‌گونه معرفی کرده‌اند که مخلوطی از انگلیسی و فارسی و این‌هاست، من واقعا بهشان حق می‌دهم. این‌ها کسانی هستند که مشخص است که عمری زیر دست و پای عرب‌ها زندگی کرده‌اند و اصلا بلد نیستند به زبان لارستانی صحبت کنند. و واقعا به چیزی به نام اچمی صحبت می‌کنند که یک چیز من درآوردیِ بی‌اصلی مثل خودشان است، که سال‌ها زیر دست و پای عرب‌ها بوده‌اند.»

اما با انتشار این فایل صوتی در گروه‌های واتساپی، احساسات کاربران فضای مجازی را بر انگیخت. کاربران نسبت به استفاده از دو عبارت «زیر دست و پای عرب‌ها بوده‌اند» و «بی‌اصل مثل خودشان» واکنش‌های تندی نشان دادند و به سرعت واتساپ و اینستاگرام به فضایی برای اعتراض رحیمی‌نژاد تبدیل شد.

در این میان، اعتراض‌ها فقط به مخاطبان فضای مجازی محدود نشد و یک فایل صوتی منتسب به شهرام جلیلی، سخنگوی شورای اسلامی شهر در پاسخ به رحیمی‌نژاد منتشر شد.

حاصل پیگیری خبرنگار پندری از رحیمی‌نژاد، برای ارائه توضیحات، ارسال یک فایل صوتی از طرف او بود که توسط پندری با کم‌ترین دخل و تصرف پیاده شده است:

پنجشنبه متنی در فضای مجازی، بدون نام نویسنده منتشر شد که مدعی بود زبان مردم جنوب فارس و هرمزگان مخلوطی از انگلیسی فارسی و عربی و اسم‌اش اچمی است.

بنده قبلا هم عرض کردم که این زبان با قدمت است و ریشه در پهلوی اشکانی دارد. اینکه چند کلمه انگلیسی، فارسی و عربی وارد این زبان شده، این کلمات وارد همه‌ی زبان‌ها شده. این استراکچر (ساختار) زبان ما نیست و استراکچر زبان ما پهلوی اشکانی است.

اینکه اسم این زبان چه هست، خب این به نام زبان لارستانی ثبت شده است. حالا ممکن است بعضی از دوستان بگویند ما نمی‌خواهیم کلمه‌ی لارستان روی زبان ما باشد. بسیار خوب اسمش را بگذاریم زبان گراشی؛ چنانچه استاد احمد اقتداری، کتاب دستور زبان لارستانی را نوشته‌اند؛ کتاب زبان لارستانی بر پایه زبان گراشی. استاد لطفعلی خنجی نوشته‌اند بر پایه گویش خنجی. گویش نگویید، بگویید زبان گراشی، زبان خنجی.

اما اینکه روی کلمه «اچمی» که مشخصا از آن طرف آب سرچشمه می‌گیرد و تاکید می‌شود، من عرضم این بود که این از زیر دست و پای عرب‌ها دارد بیرون می‌آید. کسانی که بدون عنوان کردن هویت‌شان دارند روی این مسئله تاکید می‌کنند و تازه عنوان کرده‌اند انگلیسی، فارسی و عربی با هم قاطی هم هست، یعنی پای این زبان‌ها را هم وسط کشیده‌اند، این ظن من مبنی بر اینکه این برمیگردد به اعراب [را تایید می‌کند]. نه خود اعراب آنجا، بلکه کسانی که از آنجا برای تفرقه در کشور ما نقشه می‌کشند. من فکر میکنم اگر ریشه‌یابی شود که چه کسانی این‌ها را مینویسند و از کجا ارسال می‌شود می‌رسیم به اینجا که کسانی خارج از مرزهای ما نشسته‌اند و برای منطقه خواب‌هایی می‌بینند.

این حرفی که من گفتم این افرادی که این حرف‌ها را می‌زنند اصالتی ندارند و سال‌ها زیر دست و پای اعراب بودند، به این برمی‌گردد. زیر دست و پا بودن هم معنای مشخصی دارد؛ کسی که هویتش زیر دست و پا له شود. زیر دست و پا بودن را خیلی به کار می‌برند. من نمی‌دانم چرا بعضی دوستان علاقه دارند معناهای زشتی از آن در بیاورند. الان هویت ما زیر دست و پا لگدمال می‌شود.

من با این که اسم این زبان را گراشی بگذارید هیچ مشکلی ندارم، فکر می‌کنم خیلی هم خوب است و توسعه پیدا می‌کند. اسمش را بگذارند زبان خنجی، بسیار هم عالی. اسمش را بگذارند زبان لاری. این‌ها هی چیزی از ما کم نمی‌کند. اما اینکه «اچم» اسم زبان ما باشد، به نظر من تحمیلی است که از خارج از منطقه آمده است.

عرب‌ها به ما می‌گویند عجم. عجم به معنای کسی است که لکنت زبان دارد و مجازا زبان‌نفهی را القا می‌کند؛ این کلمه‌ی خوبی نیست. خواهش من این است کلمه‌ی اچم را از عرب‌ها نپذیریم.

تاریخچه کلمه اچم‌ را در بیاورید ببینید از چه زمانی این کلمه پیدا شده؟ آیا غیر از این است که در چند دهه‌ی اخیر که پای ما به کشورهای خلیج [فارس] باز شده این کلمه پیدا شده؟ یعنی هم‌تراز با خلیج عربی این کلمه را به کار می‌بریم.

من فکر میکنم این قضیه قدری مشکوک است و خواهش من از عزیزانی که دوست دارند بیشتر به هویت شهر خود بها بدهند این است که بیایند روی کلماتی که سابقه تاریخی دارد تاکید کنند. زبان گراشی، زبان خنجی و زبان لاری که همه‌اش محترم است و من فکر می‌کنم باید از این واژگان استفاده کنیم.

همه‌ی این کلماتی من به کار بردم روی هم معنای مشخصی دارد و می‌شود به این نتیجه رسید که اگر قرار است کسی که این مقاله را نوشته خودش را معرفی کند، باید برای ما توضیح دهد که این کلمه اچمی را از کجا آورده است؟ باید یک برگه تاریخی بیاورد که این کلمه در آن نوشته شده باشد. من فکر میکنم ما باید روی این موضوع متحد شویم که هویت واقعی خودمان را روشن‌تر کنیم.