تریبون نردبان، پروژهی جدید مجموعهی نردبان است که با هدف بررسی چالشها و مشکلات، شناسایی ظرفیتهای موجود و ارائهی راهکارها و پیشنهادها، برای توسعه و بهبود عملکرد شهرستان در بخشهای مختلف شروع به کار کرده است.
این تریبون در شورای عمومی نردبان برگزار میشود و نتایج گفتوگوی آن به صورت عمومی منتشر خواهد شد. شما هم میتوانید با دنبال کردن گفتوگوها، نظرات خود را ارائه دهید.
اولین قسمت از تریبون نردبان با موضوع «بررسی مهارتآموزی دانشآموزان در مدارس» برگزار شده است. در این تریبون که توسط سید سعید محقق، دانشجوی برق دانشگاه شیراز، در گروه مجازی شورای عمومی نردبان ارائه گردید، اعضای شورای عمومی ضمن نقد و بیان تجربیات و نظرات خود، راهحلها و پیشنهادهایی نیز برای بهبود و اصلاح این مسئله مطرح کردند.
خلاصه گفتگو اولین قسمت از این تریبون را به قلم فاطمه سادات مجلسی بخوانید:
اولین مسئله در ارتباط با مهارتآموزی دانشآموزان «ناکارآمدی و ضعف سیستم آموزشی و عوامل آن» است. واقعیت این است که در اغلب مدارس سطح کشور و همچنین گراش، به دلایل متعددی مسئلهی مهارتآموزی دانشآموزان مورد غفلت واقع شده و جز در موارد استثنا کم اهمیت است.
پیرو این موضوع عوامل آموزشی نیز متقابلا چنین مهارتهایی را به طور جدی مورد توجه قرار نمیدهند.
به عنوان مثال دبیران دروس مهارتی غالبا از رشتههای غیر مرتبط گزینش میشوند که تخصص لازم برای تدریس این دروس را ندارند.
این عامل قطعا تاثیر به سزایی در پیدایش این مشکل دارد، اما قطعا دلیل ایجاد این مسئله، صرفا به این مورد محدود نمیشود.
در ادامهی بحث ریشهیابی مسئله این سوال به ذهن میرسد که اگر به دروس مهارتی بها داده نمیشود و دبیران متخصصی در این زمینه فعالیت نمیکنند، پس چه چیزی در اولویت است؟ تمرکز و توجه دانش آموزان، والدین و کادر آموزشی درگیر کدام موضوع است؟
شفافترین مسئله در نظام آموزشی کشور، اهمیت کنکور و سرنوشتساز بودن آن برای دانشآموزان است. دانشآموزان گراشی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و قطعا یکی از عواملی که مهارتآموزی را تضعیف میکند، ماهیت تئوری بودن کنکور سراسری است.
دانشآموزان زیادی از اوایل دوران دبیرستان در این مسیر گام میگذراند و اساسا توجهی به مهارتآموزی نخواهند داشت. این نکته در نظرات چندین نفر از اعضا به چشم میخورد که نشان از اهمیت آن دارد.
قاعدتا فرهنگ حاکم بر یک گروه، مولفهای است که تمام ابعاد زندگی افراد را تحت تاثیر قرار میدهد.
پیرو بحث ضعف مهارتآموزی، این نکته نباید فراموش شود که مهارتآموزی ممکن است در آینده به شغل دائمی فرد مبدل شود و از این نظر اهمیت موضوع در دوران متوسطه آشکار میشود.
با توجه به فرهنگ گراش، و پیشینهی اشتغال در کشورهای خلیجی که البته امروزه هم درصد قابل توجهی از نوجوانان و جوانان این مسیر را انتخاب میکنند میتوان گفت بسیاری از دانشآموزان گراشی ضرورتی نمیبینند مهارتی یاد بگیرند، چرا که حرکت در مسیر گفتهشده اصولا به مهارت خاصی نیاز ندارد.
بنابراین افرادی که تحصیل را در مقاطع دانشگاهی دنبال نمیکنند، غالبا به مشاغل آزاد یا اشتغال در کشورهای ناحیه خلیج روی میآورند و از این رو فراگیری مهارت را مهم نمیبینند.
از ضرورت وجود بستر مناسب برای مهارتآموزی میتوان به این نکته اشاره کرد که قاعدتا تا زمانی که فرد دست به تجربه نزند، کاوش نکند، مهارتهای مختلف را نشناسد و اطلاعاتی از آنها نداشته باشد نمیتواند علایق خود را شناسایی و استعداد واقعی خود را کشف کند.
بنابراین ضرورت دارد که هر دانش آموزی، در زمان مناسب ضمن آشنایی با مهارتها، تجربه کسب کند و مسیر فعالیت خود را با آگاهی انتخاب کند.
مسئلهای که شاید غالب افراد درک درستی از آن نداشته باشند طیف مهارتهای گوناگون است.
مهارتها انواع مختلفی دارند که تنها برخی از آنان در هنرستان به هنرآموزان آموزش داده میشود.
میتوان گفت مهارتآموزی صرفا به هنرستان رفتن ختم نمی شود. به عنوان مثال مهارت برنامهنویسی برای دانشآموزان رشته ریاضی فیزیک یک مهارت بسیار کاربردی است که لازم است در مقطع متوسطه اول و دوم مقداری با آن آشنا شوند.
بنابراین طراحی مهارتهای مکمل در دروس تئوری و رشتههای نظری نیز امری است که باید مورد توجه قرار گیرد.
نکته ی بسیار مهمی که از بیان تجربیات اعضا حاصل شد، تفکیک رشتههای مهارتی برای دختران و پسران است.
رویکردی که در دبیرستانهای پسرانه دنبال میشود در حیطه عمل با رویکرد دبیرستانهای دخترانه ماهیت کاملا متفاوتی دارد. از این رو بهتر است ضمن نیاز سنجی واقعی، برای توسعه مهارتهای هر دو گروه برنامهریزی مناسبی صورت گیرد.
و اما آخرین مسئله «عدم حمایت و تشویق مسئولین در روند جشنوارهها و المپیادهای دانشآموزی»
در نهادهای مرتبط آموزشی نگرش صحیحی در این زمینه وجود ندارد و یا بخاطر عدم آگاهی از فرآیند این مسابقات، از آن پشتیبانی نمیشود.
شرکت در مسابقات و المپیادهای مختلف علاوه بر حمایت و تامین بیرونی، به خلاقیت، ایدهپردازی و مهارت هم نیاز دارد.
این نکته بار دیگر ضرورت پیگیری جدی مهارتآموزی در دانشآموزان را اثبات میکند.
راه حل چیست؟
نظرات و پیشنهاداتی که اعضا در پایان برای این مسئله عنوان داشتند و پیرامون آن صحبت کردند شامل موارد زیر است:
هدفمندسازی آموزشها، به معنای توجه و پیگیری جدیتر، آموزش تخصصیتر و توجه به اهمیت مهارتآموزی با استناد به دلایل ذکر شده (شغل آینده، پرداختن به استعداد و علاقهی واقعی، بهبود یادگیری دروس دیگر در کنار مهارتهای مکمل و مرتبط و…)
برگزاری کارگاههای آموزشی مهارتآموزی، برگزاری کارگاههای تخصصی آشنایی با المپیادهای دانشآموزی و مسابقات مطرح کشوری و بین المللی، استفاده از کارشناسان و اساتید مسلط به امور و محتوای این برنامهها و حمایت و پشتیبانی از دانشآموزان هدفمند و کوشا در این مسیر
همکاری با نهادهای علمی آموزشی نظیر بنیاد علمی، جهاد دانشگاهی، پژوهشسرای دانشآموزی، مدارس و کانونهای فرهنگی تربیتی به منظور گسترش و بهبود مهارتآموزی در دانشآموزان.
حضور نردبان و اعضای آن در کنار دانش آموزان برای مهارت آموزی، شکوفایی، حمایت و راهنمایی آنها در مسیر مسابقات و المپیادها، تقویت خلاقیت آنها با برگزاری برنامهها و تلاش برای اصلاح و بهبود نگرش موجود در زمینه مهارت آموزی.