مصاحِبَه با شاعریاءِ گراشی مَوَخت جالب و خوندنی اِن وَلِه وَختِ مصاحِبَه‌شو ئَم با زِبونِ گراشی بِه، خوندَنی‌تَر هم اَوابِ.
اول خوتو معرفی بِکنی؟
قاسمی‌زادگان: مریم قاسمی‌زادگان. فروردین‌ماه سال ۷۰ تِک گراش دنیا اُنتِسم. اَنیزَم زِندَه‌اَم. رادیوتراپی اُمخَدِن. علاقه‌مند وَ شعرُ ادبیات.
ثابت: اول گراشی بپرسید! «اول بوگه ته کئش؟» این گراشی تر نیست؟ (مصاحبه کننده: بَر ایی کِه مؤدبانه‌تر بِه اِنَچی اُمواپُرسی) گیرمو تِک اَمی اِن. خیال اَکنُم گراشی اَرف بِنُّوم بی ادبی اِن. ما فوزیه ثابتم. لیسانس کامپیوتر اُمبارِن. وَله سِر کار نیسَّم. خونه‌داری کردائَم.
فتاحی: مهدی فتاحی اِسِسَّم، متولد ۱۳۷۵ تِک گراش. لیسانس نرم‌افزار امخدن و کار حسابداری اکنم.
مهرابی: ما امیرحمزه مهرابی اَم. پُسِ حاجی مهرعلی مهرابی. بازنشسته هیأت علمی دانشگاه. دکترای مدیریت و دو تا فوق لیسنانس جامعه شناسی و مدیریت فرهنگی و لیسانس دبیری ادبیات اومبا. هشت-نُه ماهِن که بازنشسته بُسَّم. اردیبشهت ۱۳۳۹ هم متولد بُسَّم. متأهلم و پنج تا بِچ اُمِسِّن.
بهمنی: معصومه بهمنی‌ام. افتخارُم ایی اِن کِه معلم بُسّم و اِسِسّم. الان مدیر کانون فرهنگی تربیتی حضرت معصومه(س) شهرستان گراشم، هنرمندم و شاعر.
کارگر: مصطفی کارگرم. متولد فروردین ۵۹ تک گراش. فوق لیسانس زبان و ادبیات فارسی.
شعر گراشی ئَم اَگائی؟ اَگَ ئُو بَر چِ؟ اَگَ نَه بَر چِ؟
قاسمی‌زادگان: شعر گراشی ئَم اَگائَم وَلِه تعدادش خیلی انگشت شُمارن. فِک بِکنَم فَقَط دو تا غزل، یَک مثنویُ پِنگی دوبیتیُ رباعی اُمبِ. اولین شعر گراشی‌ای کِه اَمگُت چِدَم وَ خُرَمی بَر خانواده و مرحوم بَباجی‌مو اُمخَد. خیلی تَشویق شوکِردَم. خَطاب وَ خدا وا.
(برچه؟) شاید مَحضِ ایکِه هَر شِعرِ گراشینی مِه خاطِر نانی وَ شعر گراشیِ خَش‌گُته خیلی سخت‌ترن اِز شعر فارسی خَش‌گُته.
یَک وَسواسی کِه موقَع شِعر گراشی وَ خَرج اَتَم ای‌ان کِه مَوِه هَمَه کَلِمَه‌یاش گِراشی بِه. وَ ایکه اول فارسی فکر نِکنَم بعد تحت‌ُاللَّفظی شِه گِراشی بِکنَم. اِصالَت اُشبِه. کِه با ای شرایط شعر گراشی گُته سَختِن.
بَحثِ نبودِ یَک مَرجَع بَر انتخاب کلمه درست‌تر بین تلفظیاءِ مختلف هَم اِسِن. خیلی اِز کَلمَه‌یاءِ گراشی هَمَمو چُنِ یَک تَلَفُظ ناکنوم. وَختِه شِتِک شِعر دارُم مشکل پیش دا. هر کِسی شَوِه طِبقِ تلفظ خُش اَمی کَلِمِه آخَنِه وَ بعضی موکَع‌یا اِز لحاظِ وَزنیُ قافیَه‌ای وَ مشکل اَخا.
دِگَه ایکه دایرَه واژگانی بَر خلقِ یَک اَثَر خیلی مهمِن. ما با اینکه گراشی حَرف اَنَم وَلِه دایره واژگانی فارسیم مَحضِ کتاب خَدَه مثلاً خیلی بِشتَرِن و راحت‌تر مَشا حرفی که مَوِه بِنَّم و فارسی تِک شِعر بوگائَم تا گراشی.
بَحثِ مخاطب هَم اِسِّن، بالاخره شعر گراشی دامَنَه مخاطبینش کَمتَرِن.
ثابت: قبلا مُشتی اُمنِوِشتِن. وَله آلَ یا نَه. (برچه؟) اولا شعر دَسِّ آدَم خوش نی. مُشتَری اَم خیلی اُشنی. قافیه هم کم گیر زا بَرِ شعرِ گراشی. وله دلیل اصلیش ای اِن که ما خیلی حسّاسَم تِکِ شعرِ گراشی نوشتَه. باید کاملا گراشی بِه. بدون هیچ کلمه فارسی. وله مَئزِ حرف زَتَه مو کامل گراشی نی سَختِن. ما دو تا شعر گراشی اُمِسِّن که قافیه‌ش اُمنه شسِّن جور بِکنَم. وَ دَردُم ناخا.
فتاحی: شعر گراشی سعی اُمکِردِن بُگائَم، وَلِه جوری کِه دلچسب بِه و خَش بِبِه، نِبُزِن. یَنِه شروع اَکنَم و چند بیت اَچَم جُلو، بعد اَبِنَم اَمی کِه مَواس نیسِن. دلیلُش هَم ایی اِن کِه تِک ایی دوره، بِه خاطِرِ تسلطی که رسانه‌یا شوئِه وَ زِبونِ مِعیار گسترش دَزَه اَبِه، ناخودآگاه مضامینی کِه تِک شعر اِستفادَه بوزا، بَر پایه زبونِ معیار اِن کِه فارسی بِه. مثلا مضامین طنز، عاشقانه، سیاسی، دینی یا هرچِه دِگَه، تِک زِبونِ خومو نَمود اُشنی دِگَه.
مهرابی: بله. ما ۹۰درصد شعریام گراشی اِن. البته ما خو جزءِ شاعریا نادَنَم وَلِه خاب تفنُنّی بعضی موکَیا در قالب نظم برخی کلمات ردیف اَکنُم. و نزدیک بیست و پنج-شش سالِن که شعر اَگائَم.
کارگر: بله. هم خاطرش موه و هم بر تجربه.
شعر گراشی بِشتَر طرفدار اُشِه یا شعر فارسی؟
قاسمی‌زادگان: بِه نَظَرُم بَر مخاطب گراشی، شِعرِ گِراشی یَک نَمَکِدو اُشِه. اِحساسِ نزیکی بِشتَری اَکُد. مخصوصاً ای موردِ تِک نوحَه و مرثیَه گراشی اُمدِدِن. کِه بَر گراشنیا چِدو اِن. وَ خِیلی اُمشُنُفتِن کِه شَمرَ بِشتَر ارتباط اَگِرِن.
ثابت: شعر گراشی نِوِشتَه اُ گراشی واخَدَه سَختِن. وَ نَظَرُم اَگَه کامل گراشی بِه مشتری بِشتر اُشه وَلِه گراشی واخَدَه یَک مشکِلی اِن که باعث اَبِه مَردُم اِز خِئرُش بِگذَرِن. اَگَه صَدا بفرسن خوش شو زا اَر چَند ارزش ادبیِ شعر فارسی اِز نظرِ مردم بِشتَرِن. منظورم از صدا فِرِسَزَ ای اِن کِه مَکِس شِعر بِشناوِن تا آخَنِن.
فتاحی: هر کدوم وَ جایِ خُش. شعرِ گراشی مَحضِ محدودیتی کِه تِک اِنتخابِ کلمه مناسب جلو پای شاعر اَنِسِه، خلاصه اَوابِه تِک کلمات قدیمی و ای کلمات یَک حِس نوستالژیک اُشِسِّن که مخاطب بِه وَختِ خُش پَسَند اَکُد. وَلِه شعر فارسی مَحضِ تاثیرگذاری بَشتَرُش و جدی‌تر بودَنُش طرفدار اُشِه.
مهرابی: نادَنَم ما بررسی اومنِکِردِن. آدم باید آماری بِگِرِه تحقیق بُکُد وَلِه با توجه بِه استقبالی کِه اِز شعر و ترانه گراشی اَبِه چُن زبونِ مادری‌شو اِن و راحت‌تر ارتباط برقرار اِکنِن ما فکر اَکنَم شعری بِشتَر علاقه شوئِسِّن. معمولا زبونِ مادری زبونی اِن که آدم شَمرَه ارتباط قلبی و عاطفی شوئِسِّن و بیشتر مردم خاطرُش شوئَوِه.
بهمنی: مَعلیم کِه شعر گراشی تِک گراش طرفدار بِشتَری اُشِه وُ شعر فارسی طرفداریاءِ بِشتَری تِک کشور و حتی دنیا اُشِه.
کارگر: حتما شعر فارسی. چون آدمیای بشتری با زبان فارسی حرف انن. ولی زبان محلی هرجایی که به، نسبت به زبان رسمی کشور تعدادش کمترن. وله هر کسی طرفدار زبان محلی خوش هم اسن.
خوتو طرفدار کُتاش اِسِسّی؟
قاسمی‌زادگان: متاسفانه شعر گراشی نسبت وَ فارسی کمتر اُمشُنُفتِن و اُمخَدِن وَ طبیعتاً کمتر امکان ای بُدِن کِه با شعر گِراشی اُنس بِگِرَم. غیر اِز اَنار و بادگیر آقای صادق رحمانی، فِکر اَکنَم شعر گراشی اَنَدو شاعریا خیلی پراکنده به صورت تصنیف یا نوحه اُمشُنُفتِن و جمع‌آوری‌بُده به صورت مکتوب ما اُمنِدِدِن. ای هم کاری‌ان که ان‌شاالله انجمن شعر چشمه گراش اُشبِشا اَنجام آدِت.
ثابت: ما وَتی خیلی مِزبَر مهم وا کِه گویش گراشی حِفظ بِبِه. بِچ اَوَلوم هَم اَمَش گِراشی غَلیظ مَمرَه حَرف اَزَت کِه گِراشی وامَنِه . وَلِه یَک کَشی خیلی تِک جَمع یَگ جوری وا کِه مِه بِچوم گوت نَعلِنُت وَ پا بوکو، وَ دِگَه‌ای کِه ما کِه چَش تِلوِزون شَکِه پَستا شَواپُرِسی چِه گُتای؟ مَئزِ اَمی اَنئدو بِچیا هَر دو نمونه شوئَمرَه حَرف اَنَّم و اتفاقا مُعادِلیاش هَم شو یاد اَتَم.
تِک شعر هم هر دوتاش مَوِه اَگَه اُمبِشا خَش نِوِشتَه.
بَر خَدَ فارسی راحت‌تر اَشا واخَدَه. وَلِه اَگَه شعر گراشی خَش بِه عینِ فارسی خَشِن. وَلِه چون خیلی بَدوم زا که کَلِماتِ فارسی شِه گَلِ گِراشی اَکنِن وَ شِئر اَگائِن خاطرُش اُمناوِه.
فتاحی: هر دو. یَنِه ناشا گُتَه مثلا ما شعر فارسی اَخَنَم و گِراشی ناخَنَم. به مناسبت خُش هَر دو خَش و جوو اِن.
مهرابی: اِز جُوابِ قَبلی معلیمِن. ما ئَم چُنِ مردم طرفدار شعر گراشی‌اَم. چِه شعر کسی بِگِه، چِه آخَنِه و چِه خُم اُمبِبِه شعر بُگائَم بِشتر علاقه اُمِه شعر گراشی بُگائَم. فکر اَکنَم مَکِس هَم اِنَه بِن.
بهمنی: شعر فارسی به خاطر ایی که گسترهَ‌ش وسیع‌تَرِن. وَلِه شعر گراشیِ قوی هم خیلی تِک دل اَنی و اِنگار اصالت آدَمِن.
کارگر: هر دو تاش.
دل‌تو شَوِه اولین کتاب‌تو گراشی بِه یا فارسی؟
قاسمی‌زادگان: تا حالا فکر اُمنِکِردِن وَلِه اِمکان اُشِه مَثَلاً مجموعه دوبیتی گِراشی بِه.
ثابت: گراشی خیلی مهمن. مَئزِه هَم بَحثِ واموندَءِ گویش اِسِّن، هَم ای که یَگ زمانی پِش خوم فِک مَکِه تِک شعریای فارسی اِکَّدَه شاعر قَدَر اِسِّن کِه ما زِئرِ صِفرَم، وَلِه شعر گراشی گُته شایَد شِزدُم اِچَم بِئتَر به. وَلِه الان مِزبَر فَرکی ناکود، مَئزِ ایکَّدَه مَچی اِسِّن کِه باید یاد بگرم کِه وَ فِکرِ کتاب نیسَّم.
فتاحی: فارسی. چُن کِه فرصت آزمون و خطاش بِشتَرِن.
مهرابی: ما چندین کتاب قبلا اُمنِوِشتِن. هفت هشتا کتاب با زبان فارسی اُمِه، البته اولین کتابُم درباره یَکتَه از مفاخر گراش شهید سید ناصر سعادتِن و اسم کتاب سردار بی نشان اِن. امّا اَگَه و عقب واگردم موقعی که کتاب اُمنِنِوِشتِسو دِلُم شَوِه کِه گراشی بِنَویسَم، هرچند اولین شِعری که صادق رحمانی به زبان گراشی اُشنِوِشت ما هم تِک نگارش و دستور زبانُش و اصلاح بعضی مضامین نَقش اُموا. الان هم در صدَدَم کتاب شعرُم کِه به زبان گراشی ِان در فرصت مناسبی چاپ بِبِه.
بهمنی: فارسی. جالب هم اَبِه اَگَه وَ گراشی ترجمه اُشواکنَم.
کارگر: خیلی وختن موه گراشی به. وله چاپ و نوشته گراشی مئز ایکه باید فونتیک هم اوشبه، سخت ترن و بیشتر وقت اگره.
شعر کَدیمی گِراشی چی تُز حِفظِن؟
قاسمی‌زادگان: تَرانَه‌یاءِ محلی‌ای کِه تِک عِیشیا اَخَنِن آهَنگ وَ نُوا دِلنِشینی اُوشِسِن که بِه نَظَرُم هَمَه دَس‌ِّکَم یَک دوتاش شُز حِفظ بِه. بَر ما شِعری کِه موقَع بِعی شَبرِن خونَه دَما اَخَنِن یَک حالُ هَواءِ خاصی اُشِسِّن: «اِشاو گُلُم شَبُرِن جونِ دِلُم شَبُرِن.»
و «لِه لِه اُمناشا» که چُن بیت ترجیع وَسَطِ شِعر تِکرار اَبِه خیلی بامزَه‌اِن.
ثابت: شئریایی که بَر بِچ اَخَنُم ایلَکِه بَلَدَم، شِئریاءِ تِک عِیش اَخَنِن هَم اَگَه آخَنِن شواَمرَه اَخَنَم.
فتاحی: شعریاءِ استاد رحمانی کِه تِک انار و بادگیر چاپ بُزِن بِشتَرُش حِفظَم.
مهرابی: واقعیتُش ایی اِن کِه ما شعر گراشی اُمنِشُنُفتِن. قدیم تر شیخ رحمانی شعر گراشی اُشگُتِسّو وَلِه مَجا پَخش نِبی کِه مُز حفظ بِبِه.
بهمنی: یَک خوردَه‌ای حفظ اِسِسَّم.
کارگر: بله. ولی نه زیاد.
بَر بِچیاتو شعرِ گراشی اَخَنی؟
قاسمی‌زادگان: متاسفانه الان کِه گَپتَر بُدِن نَه وَلِه تِک گراش تا بِچ نوزادن فَقَط تصنیف و ترانه گراشی‌اِن که بَر اِبرازِ علاقه وَ بِچ دَسُّ و دل آدم اَنِسِه. مخصوصاً موکَع بِچ شَخِنَدَه! البته اگه مُبِشا ایشنیا شِه جُزِ شعر حساب بِکنُم.
ثابت: هر چی بَلَدَم اَخَنَم.
فتاحی: بِچ اُمنی! وله در آینده صددرصد. معتقدم هر کِسی باید وَ زِبونِ خُش حَرف بِزِت و ایی تنوعی که به وجود زا، خیلی جوو اِن. البته طبیعی اِن که باید وَ زِبونِ روزِ جامعه هَم مسلط بِه.
مهرابی: بله ما معمولا وَختِه شعر گراشی اَگائَم تا چند رِز تِک خونه شعر توسط بِچیا و خانواده تکرار اَبِه. بِچیا ئَم خاطر شعر گراشی شوعَه.
بهمنی: بله اَخَنَم. حتی فی البداهه (یَک دَفَه‌ای) هم شعر شِزبَر نَک اَکنَم. مثلا از کِوَه‌ایش مِزبَر اَخَد:
اِی پُسه خدا اُشدَسَّم / امام رضا اُشدَسَّم / چَه اِنَچی اُشدَسَّم / پُس وَ اِیی خَشی اُشدَسَّم / مُن کِهترُش اُشدَسَّم / مُن بهترُش اُشدَسَّم / خَشتَریاش اُشدَسَّم / بهتریاش اُشدَسَّم / … شکر خدا کِشدَسَّم.
بِچُم ئَم آالا خُش شِز حِفظِن ایی شِعرِه وَ مَمرَه اَخَنِه.
کارگر: کم اومخدن. چون شعر مکتوب گراشی فقط دو تا کتاب بشتر نی.
اَشا با شعر، زِبوءِ گِراشی رو اِز خطر حِفظ کِردَه؟
قاسمی‌زادگان: حتماً. هر کلمه‌ای کِه تِک شعر اِستفادَه اَبِه شَشا تا مَوَخت وامَنِه. مخصوصاً آلا که حتی گراشی حرف زَتَمو متمایل وَ فارسی وابُدِن، شعرِ گراشی خیلی شَشا کمک بُکُد وَ ماندگاری زبان. وَلِه وَ شرط ایکِه آثار جمع‌آوری و حفظ بِبِه. هَرچَند قدیم، مردم ارتباط بِشتَری با شعر شُبُدِن و شِعر چُنا یَک رسانه قوی عمل شَکِردِن، هَمَه شعر شُز حفظ اَکِردِن، ای انتقال زبان بَر عوام اِز طریق شعر بِشتَر صورت شَگِرِتِن وَلِه اَلانَم تَأثیرِ خُش اُشه.
ثابت: حتماً. وَختِه فردوسی اَگِه «عجم زنده کردم بدین پارسی» پَس حتما اَشا. ضمن اینکه شاید بهترین راه، شعرِ گراشی نِوِشتَه بِه. نثرِ گراشی هم خَشِن وَلِه مردم، شعر مطمئنا بِشتَر اَخَنِن.
فتاحی: بله تاثیر اُشِه و اَشا. وَلِه صرفا با شعر گُتَه، زِبون هَمی که هِسِّن حفظ اَبِه. اگر قرارِن زِبونِ اَچُمی گُستَرِش پیدا بُکُد، باید نوشته بِبِه. حالا چه شعر بِه، چه متن بِه. نوشته اِن کِه اَوامَنِه و ساختار پیدا اَکُد.
مهرابی: جواب مثبتن قطعاً. شعر مخصوصا اَگَه مردمی بِه یَکتَه اِز ابزاریا قوی بَر حفظِ یَک زِبو اِن. مثلاً فردوسی و حافظ و سعدی چِکَدَه نقش شوعِه تِک حفظِ زِبونِ فارسی. شعر گراشی هم اَگَه فرهنگ سازی بِبِه بِه شکلِ ترانه و سرود و بیت و تِک جامعه مطرح بِبِه، قاعدتاً تِک حفظِ زِبو تأثیر اوشِسِّن. مخصوصاً اَگَه الفاظیایی که تقریبا مهجورِن و کمتر صحبت اَبِه تِک شعریا استفاده بِبِه کِه اِز بِین نِچِه.
بهمنی: بله قطعاً. شعر اَگَه خش گُتَه بِبِه یَک تَه اِز رَوِشیاءِ حِفظِ زِبونِ گِراشی اِن.
کارگر: شک مکو.
با بِچیاتو با زِبوءِ گراشی صحبت اَکنی یا فارسی؟
قاسمی‌زادگان: ما یَک بِچی بِشتَر اُمنی. حالا نِگائَم متاسفانه وَلِه فارسی شَمرَه حَرف اَنَّم. شایَد وَ ئَمی علتی که کمتر شعر گراشی اَگائَم. مَوَخت حِس مَکِه اَگَه گِراشی بُگائَم کمتر مَشا مَفهوم اِنتقال آتَم. باید اعتراف بِکنَم کِه درباره خِیلی اِز مسائل (مثلاً علوم تخصصی) اُمناشا اَمنَه کِه فارسی دَر موردُش حرف اَنَّم و گراشی حرف بِنَّم. مَحضِ اَمی تَرجیحُم بَر بِچوم فارسی بودن هَرچَند خوم مَوَخت گراشی حرف مَزَتِن. غیر از ای، نادَنَم بَرچِه طبق عادت هَر بِچ کِوِه‌ای شَبِنَم ناخودآگاه شَمرَه فارسی حرف اَنَّم و با بِچ خومَم اُمناشَس گراشی بُگائَم. شاید مَحضِ ایکه مَنابِع یادگیریمو، رسانه‌یامو و زبون فارسی بُدن و الگوءِ تَفَکُری‌مو لِه فارسی شِکل اُشگِرِتِن. بَعیدِن، وَلِه اُمیدوارَم یَک رِزی تصمیم بِگِره گِراشی هَم حَرف بِزِت.
ثابت: و نَظرُم بِچ هر دوتاش بایَد بلد بِه وَ کامِل هَم بَلَد بِه.
فتاحی: قطعا گراشی.
مهرابی: اَما با هر دو تاش صحبت اَکنُم. اولِ کار اَگائوم یَکتَه اِز والدین فارسی صحبت بُکُد و تَهدو گراشی. البته بِشتَر گراشی صحبت اَکنُم. ما پیشنهاد اَکنَم اَمی خانودَ‌ه‌یا که تِک شهرِ غیر گراش زندگی اَکنِن با بچیاشو گراشی صحبت بِکنِن و خود بچیا دَر اِز خونَه فارسی یاد اَگِرِن، وَلِه خانوده‌یائی کِه تِک گراشِن تِک خونَه با هر دو زِبو حَرف بِنِن تا هر دوتاش یاد بِگِرِن.
بهمنی: فارسی وَلِه جایاءِ حسّاس وَ گراشی شَمرَه حَرف اَنَّم و سعی اَکنَم حتماً گراشی ئَم شِه یاد آتَم.
حتماً گَپتَر کِه بی دِگَه هَمَش شَمرَه گراشی حرف اَنم.
کارگر: هر دو تا. چون خانمم فارسی حرف ازت. وله بخش گراشی حرف زته، با مائن و بچیامو هم گراشی و فارسی بلدن.
در آخر هم اَگَه فِکر اَکنی حَرفی چی در موردِ زِبوءِ گراشی گُتَ نِبُدِن بُگائی.
قاسمی‌زادگان: کلاً مسئلَه زِبو مَوَخت یَک مسئلَه جالبی مِزبَر بُدِن. مخصوصاً وَختِه دانشگاه چِدَم استان کردستان. متوجه بُدم خیلی اِز واژه‌یا گراشی با زبون کردی مشترکن و خیلی شِز پِه دُنَم. بِه نَظرُم با وجود تمام مطالعاتی که صورت اَشگِرِتِن درباره زبان جنوب کشور دِگَرَم خیلی جاءِ کار اُشِه. یَکتَه اِز آرزویام ای اِن کِه یَک گروهی جَمع بِبُم و تَمامِ واژه‌یا گراشی جمع‌آوری بِکنُم و به صورت فرهنگ لغت گراشی دَر بیاروم. کاری که اَگَه انجام بِبِه غیر از ارزشمندی و مزایای دِگَه‌ش، خِیلی کار بر کِسیایی که شُئَوِه اَثَر زبانی گراشی نَک بِکنِن، چُن شعر و داستان و نمایشنامه، راحَت اَواکُد.
ثابت: الان خیلی اِز قِسمَتیاءِ گویش گراشی اِز بین چِزِن. البته یَک مِقداریش طبیعی اِن. کِه هر زِبونی تِک دراز مدت تغییراتی اَکُد. وَلِه یَگ مُشتیش هَم بِه خاطِرِ ای اِن کِه بَعضی جایا مردم کَسرِ شَأن اَدَنِن کِه گراشی حرف بِنِّن و نهایتاً فِعلُش گراشی اَگائِن. خیلی مَکِس اُمدِزِن کِه فکر اَکنِن گراشی بودَن و گراشی حرف زَتَه شُزبَر کَسرِ شَأنِن وَلِه ما هیچ وَخت مِزبَر اَمنَه نِه بُزِن. مَیادِن تِک دبیرستان یَک دَفَه معلم ریاضی‌مو که مُنِ شیراز وا مسخره شِز گویش مو که که «شما به میگو میگید ملخ، به ملخ میگید میگو» اَنکَه محترمانه جُواب اُموادا که «زبان فارسی و گویش گراشی مستل از یکدگرند و مقایسه ی این دو اشتباه است» دِگَه اَصلاً مَسخَرَه اُشنِه کِه. یَک چی کِه دِلُم شَواس سوال بِکنی ای وا کِه واپُرسی نَظَرُم درباره نوحه گراشی گُتَه و خَدَه چِه اِن؟ با اینکه شعر محلی سوزُش بِشتَرِن وَلِه متاسفانه کمتر نوحه گراشی اُمشُنُفتِن کِه خَش بِه یا خیلی خَش بِه. یَک مشکلی هم کِه تِک شعر و نوحه گراشی نِوِشتَه اِسِّن ایی ان کِه از کاول استاد کارگر گِراشی نِوِشتَه مُز بَر سَختِن و خَش نانویسُم مَئزِ کِه فارسی فِکر اَکنُم و گراشی اَنَویسُم.
کارگر: خیلی دلم شوه ایلکه بشتر شعر با زبون گراشی بنویسم. وله سختن. مئزکه تک جامعه کمتر به زبون گراشی فکر کردائوم و کمتر شنفتائوم و دگه کمتر هم انویسوم. یک دلیل دگه هم اوشه که منبع مکتوب زیادی و زبون گراشی مونی. ای مصاحبه باعث بی جدی‌تر فکر بکنم بر گراشی شعر نوشته. ممنونم.
«بَرَساتی»، ویژه‌نامه‌ای از نشریه‌ی فانوس است که به مناسب، دوم اسفند، روز جهانی زبان مادری، در ٢٠ صفحه منتشر شده. بیشترِ محتوای تولید شده در این نشریه، با گویش گراشی آماده شده است. این شماره را از اینجا دریافت کنید.
شماره‌های قبل را ببینید:
